Multiple Sclerose (MS)

Multiple Sclerose(MS) is een chronische ziekte aan het centrale zenuwstelsel. Bij MS gaat de myelineschede die om de zenuwcellen zitten kapot. Deze myelineschede is een isolerend laagje om de zenuwcellen heen. Deze schede zorgt ervoor dat impulsen van en naar de hersenen goed geleiden. Deze myelineschede heet ook wel de schede van Schwann.

 

Oorzaak

De oorzaak van MS is nog altijd onbekend. Waar MS sterk op lijkt is een auto-immuun ziekte. Bij een auto-immuun ziekte valt het lichaam zichzelf aan. Dit is bij MS ook het geval. Het lichaam breekt zelf de myelineschede rond de zenuwcellen af. Hierdoor kunnen prikkels en impulsen niet meer (effectief) doorgegeven worden.

 

Verschijnselen

MS is moeilijk te diagnosticeren. Dit komt, omdat de eerste klachten van MS erg lijken op oververmoeidheid. Namelijk:

  • Duizeligheid
  • Tintelingen in handen en/of benen
  • Vermoeidheid

 

Mensen met deze klachten zullen eerst het advies krijgen om rust te nemen. Het komt voor dat deze symptomen weer verdwijnen en de hele situatie vergeten wordt. Uiteindelijke zullen de klachten weer terugkomen. Als uit onderzoek blijkt dat iemand toch MS heeft, heeft deze persoon kans op de volgende symptomen.

  • Krachtverlies
  • Verlamming
  • Spasme
  • Krampen
  • Stijfheid
  • Spierpijn
  • Tintelingen
  • Doof gevoel
  • Spraak problemen
  • Duizelig
  • Zenuwpijn
  • Dubbelzien
  • Onsteking aan een of beide oogzenuw(en)
  • Incontinentie
  • Kleine blaas
  • Niet goed kunnen uitplassen
  • Libido verlies
  • Impotentie
  • Obstipatie
  • Vermoeidheid
  • Moeite met onthouden(geheugen)
  • Moeite met concentreren 

 

Risicofactoren

MS is niet erfelijk. Er is echter wel een vergrootte kans op het krijgen van MS als dit in de familie voorkomt. Naast erfelijkheid speelt een ongunstige combinatie van de genen die belangrijk zijn voor de afweer een rol. Bij deze ongunstige combinatie van de genen is de kans op MS is 6 tot 7 keer verhoogd. Mensen die de ziekte van Pfeiffer(Epstein-Barr virus) hebben gehad hebben ook een verhoogde kans op MS. De kans dat zij MS krijgen is 2 tot 3 keer zo groot. 

MS komt twee keer zovaak voor bij vrouwen. Dit is vaak in de leeftijd van 20 tot 40 jaar. Natuurlijk kan MS zich op alle leeftijden openbare, maar dit is vaak op jonge leeftijd.

Blanken mensen hebben ook een verhoogde kans op MS. Bij mensen uit het noorden van Europa komt MS beduidend vaker voor.

 

Onderzoek

Om de diagnose MS te kunnen stellen, zijn er een scala aan onderzoeken nodig. Tot op heden is er (nog) geen enkelvoudige test die de diagnose MS kan stellen.

 

In eerste instantie gaat de neuroloog met de persoon in gesprek. Welke klachten zijn er? Hoelang bestaan deze klachten al? Hoe hebben deze klachten zich ontwikkeld in de loop der tijd?

Naast dit gesprek zal de neuroloog een neurologische onderzoek uitvoeren. Dit onderzoek bestaat uit controleren van reflexen, motoriek, gevoel en coördinatie. Een MRI-scan van de hersenen en ruggenmerg zal ook gemaakt worden. Hierop kan eventueel verlies van de myelineschede zichtbaar worden.

Mocht er op de MRI-scan een afwijking zichtbaar zijn, dan kan er een lumbaal punctie uitgevoerd worden. Met een lumbaal punctie wordt een hoeveelheid hersenvocht(liquor) afgenomen. Dit wordt in het laboratorium onderzocht op mogelijke witte bloedcellen(leukocyten) en een verhoogd eiwitgehalte. Mocht deze test positief zijn, dan wil dit nog steeds niet zeggen dat iemand MS heeft. Echter heeft 90% van de mensen met MS een verhoogd leukocyten en eiwit gehalte in het bloed.

 

Bij MS kan ook een bloedmonster afgenomen worden. Ondanks dat MS niet in het bloed is op te sporen, kan een bloedmonster toch uitkomst bieden. In dit bloedmonster kunnen mogelijke andere ziekte worden opgespoort. Zo als in de afbeelding is te zien, hebben al deze onderzoeken als doel, het uitsluiten van eventuele andere ziektes/aandoeningen.

 

Behandeling

MS is (nog) niet te genezen. De behandeling van MS zal voornamelijk bestaan uit de ziekte terugdringen en symptomen bestrijden. In de eerste plaats zal men corticosteroïden(zoals Prednison) geven, dit om de ontstekingsverschijnselen te onderdrukken. Dit gebeurt meestal in het ziekenhuis via een infuus.

MS kan ook behandeld worden met interferon-bèta. Dit is een eiwit wat van nature in het lichaam voorkomt. Dit eiwit komt vrij wanneer er een onsteking in het lichaam is. Bij MS is de functie van dit eiwit het remmen van de cellen die myelineschede afbreken. Dit middel wordt om de dag of drie keer per week geinjecteerd onder de huid(subcutaan).

 

Naast interferon-bèta kan ook glatirameer acetaat subcutaan worden geinjecteerd. Dit zal men (dan) elke dag moeten doen. Glatirameer acetaat is een eiwit dat qua structuur lijkt op de myelineschede die om een zenuw heen zit. Glatirameer acetaat zorgt ervoor dat de myelineschede om de zenuw sneller kan herstellen.

 

Fingolimod is ook een middel dat kan worden ingezet bij het behandelen van MS. Fingolimod zorgt ervoor dat de cellen die de myelineschede aanvallen, niet (goed) vanuit de lymfeklieren naar de het centrale zenuwstelsel kunnen verplaatsen.

 

Natalizumab wordt sinds 2006 pas gebruikt in Nederland. Natalizumab zorgt ervoor dat de cellen die het centrale zenuwstelsel aanvallen, niet door de bloedhersenbarrière heen kunnen. Hiermee wil men verdere achteruitgang voorkomen. De ziekte wordt dus gestabiliseert.

 

Ondanks alle medicatie die zicht richt op de MS. Zal de behandeling zich ook voornamelijk richten op het behandelen van de symptomen. Zo kan het middel solifenacine(Vesicare) worden gebruikt bij een overactieve blaas. Bij spasme kan Baclofen, Botuline Toxine(Botox) of Fenol worden gebruikt. Naast deze middelen zal de revalidatiearts samen met de fysiotherapeut, ergotherapeut en psycholoog een behandeling opstellen. Dit met het doel de zelfredzaamheid vergroten en behouden. En uiteindelijk de kwaliteit van leven zo optimaal te houden.

 

Complicaties

MS is zo als eerder beschreven moeilijk te diagnosticeren. Deze complicaties lijken dan ook erg op de symptomen van MS. Echter kan de schade aan de myelineschede zorgen voor de complicaties. Deze complicaties som ik hieronder op:

  • Spierstijfheid
  • Krampen
  • Spasme
  • Verlammingen
  • Krachtverlies
  • Concentratie problemen
  • Vergeetachtigheid
  • Blaasproblemen --> Incontinentie en/of niet goed kunnen uitplassen(urineresidu)
  • Darmproblemen --> Incontinentie en/of obstipatie
  • Depressie
  • Seksueel disfunctioneren --> Libido verlies en/of impotentie
  • Epileptische aanvallen
  • Zenuwpijnen
  • Decubitus
  • Botontkalking(Osteoporose) --> Hierdoor vergrote kans op botbreuken(fractuur) 
  • Overgewicht
  • Slikproblemen --> Hierdoor vergrote kans op verslikken
  • Spieratrofie
  • Ademhalingsproblemen --> Hierdoor vergrote kans op longontsteking(pneumonie)
  • Vermoeidheid
  • Slecht zien
  • Spraakstoornissen

 

Prognose

MS is niet te genezen. Doordat de de myelineschede rond de zenuwen steeds wordt afgebroken, onstaan er littekens. Op plaatsen waar littekens zitten, kan het lichaam niet meer nieuw (functioneel) weefsel opbouwen. Deze littekens worden ook wel plaques genoemd. Dit is op een hersenscan ook te zien.

Een duidelijke prognose met MS is er niet. Het verschilt per persoon hoe de MS zich kan gaan ontwikkelen. Dit geldt voor de ernst van de ziekte, als de snelheid waarmee dit gebeurt. MS op zichzelf is niet dodelijk, vaak overlijden mensen aan de complicaties die door de MS ontstaan. Een longonsteking is hierbij een goed voorbeeld.

 

Ongeveer 20 tot 30% van de mensen met MS belandt (uiteindelijk) in een rolstoel. Dit is vaak het gevolg van (chronische) spierstijfheid(hypertone verlamming), hierdoor wordt lopen onmogelijk. Gelukkig blijft bij 70 tot 80% van de mensen met MS de mobiliteit (grotendeels) aanwezig. 50% van de mensen met MS lijdt na 10 jaar na de het stellen van de diagnose nog een energiek leven.

 

Het verloopt van MS kan op verschillende manieren. In totaal zijn er 7 verloop mogelijkheden. De handicap kan steeds erger worden(progessief), maar de fase(s) van (in)validiteit kunnen ook komen en weer gaan(relapsing). Hieronder zijn de 3 meest voorkomende afgebeeld.

Epidemiologie

Bij ongeveer 16.000 tot 17.000 mensen in Nederland is de diagnose MS gesteld. Omgerekend is dit ongeveer 1 op de 1000 mensen. Bij vrouwen komt MS twee keer zo vaak. MS openbaard zich vaak tussen de 20 en 40e levensjaar.

 

Bronnen:

Biogen Idec International B.V. (2013, september 22). Natalizumab. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Toekomst met MS: http://www.toekomstmetms.nl/nl-NL/Alles-over-MS/Behandelen/Remmende-behandelingen-1e-en-2e-lijn-therapieoverzicht/Natalizumab

Biogen Idec International B.V. (2013, september 12). Behandeling van MS. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Toekomst met MS: http://www.toekomstmetms.nl/nl-NL/Alles-over-MS/Behandelen

Biogen Idec International B.V. (2013, september 13). Fingolimod. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Toekomst met MS: http://www.toekomstmetms.nl/nl-NL/Alles-over-MS/Behandelen/Remmende-behandelingen-1e-en-2e-lijn-therapieoverzicht/Fingolimod

Biogen Idec International B.V. (2013, september 13). Glatirameer acetaat. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Toekomst met MS: http://www.toekomstmetms.nl/nl-NL/Alles-over-MS/Behandelen/Remmende-behandelingen-1e-en-2e-lijn-therapieoverzicht/Glatirameer-acetaat

Biogen Idec International B.V. (2013, september 13). Hoe wordt de diagnose MS gesteld? Opgeroepen op 08 december, 2014, van Toekomst met MS: http://www.toekomstmetms.nl/nl-NL/Alles-over-MS/De-diagnose-1#

Biogen Idec International B.V. (2013, juli 31). Interferon-bèta. Opgehaald van Toekomst met MS: http://www.toekomstmetms.nl/nl-NL/Alles-over-MS/Behandelen/Remmende-behandelingen-1e-en-2e-lijn-therapieoverzicht/Interferonbeta

Dekkers, J. (z.d.). Multiple sclerose. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Gezondheidsplein: http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/multiple-sclerose/item31875

Hersenstichting Nederland. (z.d.). Multiple sclerose (MS). Opgeroepen op 08 december, 2014, van Hersenstichting Nederland: https://www.hersenstichting.nl/alles-over-hersenen/hersenaandoeningen/multiple-sclerose-ms

Multiple sclerose. (2014, november 25). Opgeroepen op 08 december, 2014, van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Multiple_sclerose

Nationaal MS Fonds. (z.d.). Diagnose bij MS. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Nationaal MS Fonds: http://www.nationaalmsfonds.nl/over-ms/diagnose-bij-ms

Nationaal MS Fonds. (z.d.). Prognose. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Nationaal MS Fonds: http://www.nationaalmsfonds.nl/over-ms/prognose

Nationaal MS Fonds. (z.d.). Ruggenprik. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Nationaal MS Fonds: http://www.nationaalmsfonds.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=125&Itemid=254

Nationaal MS Fonds. (z.d.). Symptomen. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Nationaal MS Fonds: http://www.nationaalmsfonds.nl/over-ms/symptomen

Neurologie Centrum Amsterdam. (z.d.). Wat is Multiple Sclerose? (MS). Opgeroepen op 08 december, 2014, van Neurologie Centrum Amsterdam: http://www.neurologiecentrum.nl/multiple-sclerose#behandeling

Neurologie Centrum Amsterdam. (z.d.). Wat zijn de symptomen van MS? Opgeroepen op 08 december, 2014, van Neurologie Centrum Amsterdam: http://www.neurologiecentrum.nl/multiple-sclerose#symptomen

Neurologie Centrum Amsterdam. (z.d.). Wat zijn risicofactoren voor de ontwikkeling van MS? Opgeroepen op 08 december, 2014, van Neurologie Centrum Amsterdam: http://www.neurologiecentrum.nl/multiple-sclerose#risicofactoren

Radboudumc. (z.d.). Multiple Sclerose (MS). Opgeroepen op 08 december, 2014, van Radboudumc: https://www.radboudumc.nl/Zorg/Ziektebeelden/Pages/Multiplesclerose.aspx

Teva Pharma. (2014, november). Prognose ziekteverloop multiple sclerose. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Leven met MS: http://www.levenmetms.nl/prognose_ziekteverloop.aspx

Wolfje02. (2013, mei 13). Multiple sclerose (MS): oorzaken, symptomen, behandeling. Opgeroepen op 08 december, 2014, van Mens en gezondheid: http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/114827-multiple-sclerose-ms-oorzaken-symptomen-behandeling.html#prognose-ms

 

Afbeeldingen:

http://drugdiscovery.com/upimages/1376314586_multiple_sclerosis.jpg

http://img.webmd.com/dtmcms/live/webmd/consumer_assets/site_images/article_thumbnails/slideshows/ms_overview_slideshow/493x335_ms_overview_slideshow.jpg

http://msresearch.nl/sites/msresearch.nl/files/images/vormen%20van%20MS.jpg

http://www.msweb.nl/imguser/content/f72proefschrifthendriksafbmri.gif

http://www.nividar.com/full/8781eee524984f362d69f4f70ac8fe64b282eff8.jpg

http://www.toekomstmetms.nl/Thumbs/745/0/Crop/CmsData/Afbeeldingen/wat-is-ms/lightbox/29.jpg

http://www.uhasselt.be/images/UHasselt/nieuws/2013/MS%202%20hoofden.jpg

 

 Bovenstaande bronnen zijn op 08-12-2014 voor het laatst gecontroleerd op beschikbaarheid. 

 

© 2014 Owe-e2.jouwweb.nl
Powered by JouwWeb